Το τέλος του πέμπτου αιώνα στάθηκε μοιραίο για την παλιά και δοξασμένη Αθηναϊκή Δημοκρατία. Όλες οι συμφορές, που μπορούν να πέσουνε σαν κατάρα επάνω σ’ ένα λαό, βρήκανε τους Αθηναίους από τις αρχές του πολύχρονου κι αιματηρού Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π. Χ.) : επιδρομές του εχθρού στα χωριά και στα χωράφια της Αττικής, καταστροφές, λεηλασίες, πυρκαϊές, βαρβαρότητες, αλληλοσκοτωμοί, αποστασίες και προδοσίες από τους συμμάχους, προσφυγιά, φτώχεια και θλίψη. Τέλος, πανωλεθρία του τρανού αθηναϊκού στόλου στους Αιγός Ποταμούς, ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων κι εξευτελιστική παράδοσή τους στη Σπάρτη (404 π.Χ.). Τίποτα πια από εδώ και πέρα δεν απομένει όρθιο στην Αθήνα, στο «σχολείο της Ελλάδας» του Περικλή (Θουκυδίδης II, 41, 1), στην «Ελλάδα της Ελλάδας» του Ευριπίδη. Η δημοκρατία ξεψυχά. Οι Τριάντα τύραννοι κυβερνούν την πολιτεία δεσποτικά. Τα Μακρά Τείχη της γκρεμίζονται. Καμιά παλιά της κτήση δεν της απομένει. Η παλιά λευτεριά των πολιτών της είναι χαμένη ολότελα. Κι αν οι δημοκρατικοί ξαναπαίρνουν στα χέρια τους την εξουσία και διώχνουν τον καταχτητή (403 π.Χ.), η καινούργια μεταπολεμική δημοκρατία δεν μπορεί πια να ξαναποχτήσει την παλιά της δύναμη και αίγλη. Είν’ ένα πολίτευμα παρακμής, σε μια πολιτεία, που κι αυτή παρακμάζει, που η δημόσια ζωή της έχει αλλάξει πια ριζικά, οι ηθικές της αξίες κλονίζονται και πέφτουν και τα ήθη της εξαχρειώνονται και χαλαρώνονται. Μαζί χάνονται σιγά σιγά και οι μεγάλες μορφές της, πολιτικές, πνευματικές και καλλιτεχνικές. Είναι το λυκόφως της Αθήνας. […]

(Από την εισαγωγή της έκδοσης, Η Νέα Κωμωδία και ο Μένανδρος – Το λυκόφως της Αθήνας)