Ο τόμος αυτός καλύπτει την περίοδο 1453-1669, αρχίζει με την άλωση της Κωνσταντινούπολης και φτάνει ως το τέλος του Κρητικού πολέμου, οπότε οι Οθωμανοί Τούρκοι ολοκλήρωσαν την κυριαρχία τους στον ελληνικό χώρο, εκτός από τα νησιά του Ιονίου. Παρ’ όλη την απουσία ελληνικού κράτους, ο ελληνισμός, όσο έζησε υπό ξένη κυριαρχία, έχει συνείδηση της αυτονομίας του και της ενότητάς του.