Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ του Antony Andrewes περιλαμβάνεται στη σειρά «Η Ιστορία της ανθρώπινης κοινωνίας», που διευθύνεται από τον J. H. PLUMB. Στο βιβλίο αυτό η προϊστορία απασχολεί βέβαια το συγγραφέα, αλλά το κύριο ενδιαφέρον του στρέφεται στον πολιτισμό που άρχισε να αναπτύσσεται με την εισαγωγή της γραφής, απέκρουσε την περσική εισβολή του 480, διασπάστηκε κατά τον μακρόχρονο Πελοποννησιακό Πόλεμο, προς τα τέλη του 5ου αιώνα, και νικήθηκε από τη Μακεδονία, το δεύτερο μισό του 4ου αιώνα. Ο A. Andrewes προσπαθεί να καθορίσει τα βασικά διακριτικά γνωρίσματα της ελληνικής κοινωνίας εκείνης της εποχής, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα τους παράγοντες με τους οποίους δεν είναι πολύ εξοικειωμένος ο σημερινός μέσος αναγνώστης. Αναγνωρίζει, αλλά χωρίς υπερβολές, το ρόλο του οικονομικού παράγοντα στη διαδικασία του κοινωνικού σχηματισμού και μετασχηματισμού, και τον αναλύει πειστικά. Ξεκινά από τη φυλετική διαίρεση και οργάνωση των πολιτών στις αρχαϊκές πόλεις-κράτη και φτάνει ως την πολιτική διαίρεση και οργάνωση κατά δήμους στην εξελιγμένη μορφή της δημοκρατίας, περνώντας μέσα από την κοινωνιολογία της εργασίας, της δουλείας, των επαγγελμάτων και των τριών φάσεων της οικονομίας. Αναλύει την κοινωνική διαστρωμάτωση με βάση τον οικονομικό και κοινωνικό ρόλο των γαιοκτημόνων, των χωρικών και των αποίκων, των εμπόρων, των «δημιουργών» και των δούλων. Δίνει εύστοχα τις βασικές γραμμές του κράτους και αυτού που σήμερα θα ονομάζαμε κυβέρνηση, καθώς και του μηχανισμού της δικαιοσύνης και των δικαστηρίων, και εξετάζει τις κοινωνικές αξίες και τις κοινωνικές τάξεις. Έτσι το βιβλίο του, συνδυάζοντας εύστοχα τη διαλεκτική σκέψη με τον χαμηλό τόνο, είναι ελκυστικό και, κυρίως χρήσιμο.

(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)