Το ερέθισμα για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού ήταν το ενδιαφέρον μου για δύο θέματα που από καιρό με προβλημάτιζαν: πρώτον ο εξελληνισμός της ανατολικής Μεσογείου στην αρχαιότητα και, δεύτερον, η μακραίωνη αναμέτρηση των δύο κληρονόμων της ημιεξελληνισμένης ανατολικής Μεσογείου – δηλαδή της βυζαντινής κοινωνίας και την κοινωνίας του Ισλάμ. Η παρακμή του βυζαντινού Ελληνισμού και το φαινόμενο του εξισλαμισμού της Μικράς Ασίας από τον 11ο μέχρι του τέλους του 15ου αιώνα εστιάζονται σ’ αυτήν την περιοχή και σ’ αυτήν την εποχή όπου οι δύο διαδικασίες ακολούθησαν συγκλίνουσα πορεία για τελευταία φορά. Ίσως ήταν υπερβολικά τολμηρό το ότι ανέλαβα τη διερεύνηση του θέματος αυτού, που καλύπτει τεράστιο γεωγραφικό και χρονικό εύρος και προϋποθέτει γνώσεις τριών διαφορετικών ειδικευμένων ιστορικών (του βυζαντινολόγου, του ισλαμολόγου, και του τουρκολόγου). Τώρα που το έργο αυτό αποπερατώθηκε, τα λόγια που μου είπε ο Helmut Ritter σε ένα εστιατόριο της Πόλης το 1959, και που τότε μου είχαν φανεί σαν πρόκληση, παίρνουν διαφορετικό νόημα. Ο διάσημος αυτός ανατολιστής μου είπε απλά και ήρεμα, ότι ήταν αδύνατο να γράψει κανείς την ιστορία του μεγάλου αυτού πολιτισμικού μετασχηματισμού. (. . .)

(ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)